Hoe wordt het vermogen van een warmtepomp in Hoomie Copilot berekend?

Het juiste vermogen van een warmtepomp is cruciaal voor comfort én energiebesparing. Een te kleine warmtepomp kan je huis niet goed verwarmen op koude dagen, waardoor een elektrische bijverwarming of cv-ketel vaker moet bijspringen. Een te grote warmtepomp is duurder in aanschaf, werkt minder efficiënt en schakelt vaker aan en uit, wat de levensduur kan verkorten.

Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op 2 december 2022 en geüpdatet en opnieuw gepubliceerd op 1 februari 2025.

Daarom kunnen installateurs met Hoomie’s offertesoftware niet één, maar twee berekeningen maken om het benodigde vermogen nauwkeurig te bepalen:

1. Een basisberekening, waarin we het energieverbruik over het jaar analyseren en het praktijkgerichte warmteverlies berekenen.

2. Een controleberekening, waarin we de woningkenmerken gebruiken om het theoretische warmteverlies te bepalen.

Op basis van deze twee berekeningen adviseert de software een warmtepompvermogen dat optimaal aansluit op jouw situatie. Hierbij wordt ook rekening gehouden met bijverwarming, zoals een houtkachel of airconditioner met verwarmingsfunctie.

Stap 1: De basisberekening - Warmteverlies bepalen op basis van energieverbruik

De eerste stap is het analyseren van het werkelijke gasverbruik. Dit gebeurt door het gasverbruik over het jaar te verdelen op basis van de buitentemperaturen van het dichtstbijzijnde weerstation. Dit geeft inzicht in:

• Hoeveel energie je nodig hebt op de koudste dagen.

• Hoe je warmteverbruik zich verhoudt tot het temperatuurverloop in jouw regio.

Vervolgens wordt deze analyse gebruikt om het benodigde vermogen bij -7°C te berekenen. Zelfs als de winter relatief warm was, kan de software op basis van dit model inschatten hoeveel vermogen er nodig zou zijn bij een koudere winter.

De methodiek in kleine stappen

• Stel dat een huishouden jaarlijks 1.200 m³ gas verbruikt, waarvan 900 m³ voor verwarming. De software verdeelt dit verbruik over het jaar aan de hand van het verschil tussen buiten- en binnentemperatuur. Voor het verkrijgen van de buitentemperaturen in de verbruiksperiode maken we gebruik van historische temperatuurdata van een KNMI weerstation in de buurt.

• Daarna zoekt de software naar het uur met het grootste verschil tussen binnen en buitentemperatuur. Voor dat uur zoeken we het gasverbruik erbij. Dit verbruik in m³ wordt omgerekend naar kW en zo ontstaat het benodigd vermogen tijdens het koudste uur (kWh).

• Dit benodigd vermogen wordt daarna omgerekend voor een buitentemperatuur van -7°C én telt er een vermogen bij op voor het maken van warm tapwater.

Een voordeel van deze methode is dat de software ook kan rekenen met onvolledige gasverbruiksdata. Als iemand halverwege het jaar is overgestapt van energieleverancier en slechts een deel van het jaar bekend is, kan Hoomie Copilot op basis van temperatuurgegevens alsnog een betrouwbare inschatting maken.

Met deze berekening legt de software ook de basis voor betrouwbare besparingsberekening. Meer informatie daarover lees je hier: Waarom een betrouwbare besparingsberekening niet zonder warmteverliesberekening kan.

Stap 2: De controleberekening - Warmteverlies op basis van woningkenmerken

Naast het analyseren van het werkelijke energieverbruik, wordt een tweede berekening gemaakt op basis van de bouwkundige kenmerken van de woning. Dit is een theoretische berekening waarbij de installateur invoert:

• Isolatiewaarden van muren, dak, vloer en glas

• Ventilatietype en luchtverversing

• Grootte en indeling van de woning

Deze gegevens worden gecombineerd met gegevens uit het kadaster. De software maakt een 3D model en berekent hoeveel warmte de woning verliest bij een ontwerp-buitentemperatuur van -7°C.

Rekenvoorbeeld controleberekening

Stel dat een woning de volgende warmtelekken heeft:

• Muren verliezen 2.6 kW

• Ramen verliezen 1.7 kW

• Dak en vloer verliezen 3.2 kW

• Ventilatieverliezen zijn 2.8 kW

De totale warmtevraag bij -7°C is dan 10,3 kW.

In de meeste gevallen is de uitkomst van de controleberekening hoger dan van de basisberekening. Dat komt omdat de controle berekening ervan uitgaat dat kamers constant en gelijkmatig verwarmd worden en dat de woning volgende de norm geventileerd wordt.

Stap 3: Advies voor het juiste warmtepompvermogen

Hoomie Copilot combineert de uitkomsten van de basisberekening en de controleberekening om een betrouwbaar vermogensadvies te geven. Hierbij wordt ook rekening gehouden met bijverwarming zoals een houtkachel of airconditioner die kan verwarmen.

De installateur kan aanpassingen maken aan het advies. Doet hij dat, dan beschrijft hij in de offerte waarom hij afwijkt van het berekend vermogensadvies.

Het adviesvermogen is niet het vermogen van de warmtepomp

Het adviesvermogen, al dan niet door de installateur aangepast is niet per definitie gelijk aan het vermogen van de aangeboden warmtepomp. In vrijwel alle gevallen wordt er een lichtere warmtepomp gekozen. Dat heeft te maken met de beta-factor. De beta-factor wordt vaak gekozen tussen 0,4 en 0,9 en bepaalt de verhouding het warmteverlies van de woning en het vermogen van de warmtepomp. Zo ontstaat een optimaal advies, dat voorkomt dat:

• De warmtepomp te klein is, waardoor je extra back-upverwarming nodig hebt.

• De warmtepomp te groot is, waardoor je onnodig hoge kosten hebt en het systeem minder efficiënt werkt.

Wil je meer weten over de beta-factor en waarom dit belangrijk is? Lees dan: Wat is de β-factor van een warmtepomp?.

Waarom deze aanpak beter is dan een globale schatting?

Veel offertes bevatten slechts een globale schatting van het benodigde vermogen, zonder een warmteverliesberekening. Dit kan leiden tot verkeerde keuzes, zoals:

• Een te kleine warmtepomp, waardoor de cv-ketel of elektrische bijverwarming vaker aan moet.

• Een te grote warmtepomp, wat onnodig duur is en minder efficiënt werkt.

Dankzij de twee berekeningen in Hoomie Copilot krijg je een onderbouwd advies op basis van:

• Jouw werkelijke energieverbruik (niet alleen woningkenmerken).

• Een theoretische controleberekening op basis van isolatie en ventilatie.

• Correcte dimensionering, zodat je warmtepomp optimaal werkt.

Wil je zeker weten dat je een offerte hebt met een correcte berekening? Controleer dan of er in de offerte een warmteverliesberekening is opgenomen en vraag je installateur hoe het vermogen is bepaald. Met Hoomie Copilot weet je zeker dat dit zorgvuldig en op basis van de juiste gegevens is gedaan. Vraag je installateur daarnaar!